written
by Rachel Nabeyama
designed and illustrated by Donald L. Buchholz
A ngais a betok el bedengel. Ng dirrek el kakerous
a meklungel. A bebil a kmal mekekrei. A bebil a kmal meklou. A
bebil a obebeu. A bebil a mechuit a budel.
Ng locha ngara a ngar er a chelsel a ngais?
Ngikel
Aika a ngisel a ngikel. Ng ngar er a daob. Ng betok a mekang
er a meklou el ngikel. A bebil a suobel.
uel
Aika a ngisel a uel. Ng mechuit a budel. Ng diak el lobebeu.
Ng delakl er a chelechol.
Suebek el charm
Aika a ngisel a suebek el charm. A suebek el charm a ngosukid.
Ng meskid odimed. Ng dirrek el menga a inseks. A inseks a melemall
a dellomel. A suebek el charm a menglebokel er a beluu. Ng ungil
el osongel. Ng ungil a cheliteklel.
ius
A ius a ungil el klalou a budel. Ng ungil el tet. Ng dirrek
el mo olekesongel. A techel a ungil el odoim. E ng di a ius a
a kmal kengaol. Ng sebechel el tomellii a chad.
Ng omechell a ngisel er a tkul a omoachel.
Ng omengang. A ngelekel a ius a mocha metengel er a omoachel.
Ng kirel el kiei er a omachel.
cherabrukl
Aika a ngisel a cherabrukl. Ng bereked er a delel a delal. Ke
de kmo ng cheritel a cherabrukl. A ta er a klebesei e ng mo omeu
e mo meklou el cherabrukl.
dechedech
A dechedech a omechell a ngisel er a telelluk. Aikakid a ngisel
el ngar er a ralm.
Se el lomeu e ng diak a chimal me a ochil.
E ngar er ngii a kemril. Ng kiei er a chelsel a ralm. Se el ledubech
a ochil me a chimal e ng ruebet a kemril. Seikid e ngii a mla
mo sebechel el kiei er a beluu.
bersoech
Aika a ngisel a bersoech. Ng omechell er a eungel a mechut
el kerrekar. Ng omengang .
osterits
A kot el klou el ngais a ngisel a osterits. A osterits a charm
er a Africa. A kmal klou el osterits a kuk metongakl er a ta el
klou el chad. Iseikid a uchul me ng kmal meklou a ngisel.
Ng kmal betok el bedengel a ngais. Ng ngisel
a betok el kakerous el charm.
ACTIVITY 1
Oral discussion
Sensei -
Chelechang e kede mo mesuub a ngisel a charm.
1. Ng techa mla mes a ngisel a ngii di el charm?
Moker er tirke el oldars el kmo ng ngera el ngais a bla leues.
Mluches er a blackboard.
example- A rebebil a lta te mla mes a ngisel a sechesech, me a
dechedech me a malk.
2. Mdu er a rengalek me lolasem el ouchais el kmo ng ua ngara
a teletelel aike el ngisel a charm el bla leues.
3. Moker el kmo aika el charm el lules a ngisel ng omechell er
a ngerang. example-ralm luuk (chetebtel a kerrekar) chelsel a
chutem
4. Moker el kmo, Ng ngara me a charm a omechell a ngisel er a
berrotel el basio? (Ng mo uchul e ng diak lobeu me a lechub e
lemekang er a bebil er a charm)
SUGGESTED ACTIVITY 2
Ke ousbech a babier me a oluches.
1. Bo er a tkul a telelluk. Momes a ngisel a dechedech. Mdraw
a picture er a ngisel a dechedech.
2. Mdraw a picture er a ngelekel a dechedech.
3. Mdraw a picture er a klou el dechedech. Ng ngara a kakerous
er a ngelekel a dechedech me a delal? Mouchais me a lechub e moluches.
Ng ngara a ngar er a chelsel a tane? Ng ngelekel
a dellomel. Ng ousbech a ungil el ulekeroul.
Ng merema ultom a ngelekel a dellomel.
Ng tobeda ollemelel a dellomel. A dellomel
a ousbech a ungil el chutem. A kelel me a imelel a ngar er a chelsel
a chutem.
A ollemelel a dellomel a duubech el mo er iou.
Ng mla dubech a mekekere el rais.
A risel a mla lmuut el mo er iou. Ng mla lmuut
el oberk el mo betok.
A risel a mla lmuut el mo betok. Ng mla duubech
a llel.
Ng mla mo kemangel a dellomel. A llel a mo
melai a eolt me a dichel a sils.
Ng dirk merael el mo betok a llel.
Ng klunga el dellomel. Ng mla mo ourachel.
Ng mla mo betok a llel. Ng mla oberk a risel er a chelsel a chutem.
Kelel a dellomel
Ng ngar er a llel a kerrekar e a kelel a dellomel
a meruul el mo sebechel a dellomel el ousbech.
Aike el ralm el mo diak el ousbech a dellomel
a tuobed er a llel a kerrekar el okiu a evaporation.
A rais a ngmai a ralm el uldak er a kelel a
dellomel el mo okiu a chelechedal el mo er a llel.
A llel a kerrekar a dirrek el olsiseb a eolt
me a dichel a sils el lousbech a dellomel.
A derta el llel a kerrekar a ua chimo el koba
el meruul a kelel a dellomel.
A risel a dellomel a dirrek el orreked er a
dellomel me ng diak el meukel.
ACTIVITY
Moluches me a lechub a molekoi.
1. Ng ngara a ngar er a chelsel a tane?
2. Ng keskelel a dellomel a kot el me tuobed er a tane?
3. Mluches a 2 el ultutelel a risel a dellomel.
4. Ng keskelel a dellomel a melai a eolt me a dichel a sils?
5. Ng keskelel a dellomel a meruul a kelel a dellomel?
6. Ng ngara me a risel a dellomel a duu-bech el mo er a chelsel
a chutem?
7. Ng ngara el risel a dellomel a ollemelel a dellomel?